فیزیوتراپی کمر و ستون فقرات ، شاخه ای تخصصی از فیزیوتراپی است که بر ارزیابی، تشخیص، درمان و پیشگیری از اختلالات مربوط به ستون فقرات و کمر تمرکز دارد. این شامل طیف گسترده ای از تکنیک ها و مداخلات با هدف بازگرداندن عملکرد، کاهش درد، بهبود تحرک و ارتقای رفاه کلی است.
ستون فقرات، بخش مهمی از ساختار بدن انسان است که حمایت، ثبات و محافظت از نخاع و اعصاب را فراهم می کند و در عین حال امکان حرکت و انعطاف پذیری را فراهم می کند. از مهره های منفرد تشکیل شده است که روی هم قرار گرفته اند، توسط دیسک های بین مهره ای از هم جدا شده اند و توسط رباط ها، ماهیچه ها و مفاصل به هم متصل شده اند.
فیزیوتراپی کمر و ستون فقرات به شرایط مختلفی که بر ستون فقرات تأثیر می گذارد، می پردازد، از جمله:
کمردرد: یکی از شایع ترین شکایات اسکلتی- عضلانی در سراسر جهان، کمردرد می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند وضعیت نامناسب، کشیدگی عضلانی، فتق دیسک، تغییرات دژنراتیو یا ضربه باشد.
گردن درد: گردن درد می تواند از تنش عضلانی، اختلال عملکرد مفاصل، فشردگی عصب، وضعیت نامناسب، یا آسیب ناشی شود.
فتق دیسک: هنگامی که مرکز ژل مانند دیسک بین مهره ای از لایه فیبری بیرونی بیرون زده، می تواند به اعصاب مجاور برخورد کند و باعث درد، بی حسی یا ضعف در ناحیه آسیب دیده شود.
سیاتیک: فشردگی یا تحریک عصب سیاتیک، که از کمر به سمت پشت هر پا امتداد مییابد، میتواند منجر به سیاتیک شود که با درد، سوزن سوزن شدن یا ضعف در باسن و پاها مشخص میشود.
اسکولیوز: انحنای غیر طبیعی ستون فقرات به پهلو، اسکولیوز می تواند باعث درد، سفتی و تغییرات وضعیتی شود.
تنگی کانال نخاعی: باریک شدن کانال نخاعی که منجر به فشرده شدن نخاع و اعصاب می شود و در نتیجه درد، ضعف یا بی حسی در ناحیه آسیب دیده ایجاد می شود.
بیماری دژنراتیو دیسک: ساییدگی و پارگی دیسکهای بین مهرهای در طول زمان میتواند منجر به تغییرات دژنراتیو، ایجاد درد، سفتی و کاهش تحرک شود.
اهداف فیزیوتراپی کمر و ستون فقرات
تسکین درد: فیزیوتراپیستها از طریق تکنیکهای دستی، تمرینها، روشها و آموزشهای مختلف، سعی میکنند درد مرتبط با شرایط مربوط به ستون فقرات را کاهش دهند.
بهبود تحرک و انعطاف پذیری: مداخلات فیزیوتراپی مانند کشش، تحرک و تمرینات خاص، بهبود دامنه حرکتی و انعطاف پذیری در ستون فقرات و عضلات اطراف را هدف قرار می دهند.
بازیابی عملکرد: فیزیوتراپی با پرداختن به اختلالات حرکتی، عدم تعادل عضلانی و مشکلات وضعیتی، به بازیابی عملکرد و عملکرد بهینه کمک می کند.
جلوگیری از عود: فیزیوتراپیست ها از طریق آموزش به بیمار، توصیه های ارگونومیک و تمرینات هدفمند، افراد را قادر می سازند تا عادت های سالم را اتخاذ کنند و از عود مشکلات مربوط به ستون فقرات جلوگیری کنند.
افزایش کیفیت زندگی: در نهایت، هدف فیزیوتراپی ستون فقرات افزایش کیفیت کلی زندگی افراد با کاهش درد، بهبود عملکرد و ارتقای استقلال در فعالیتهای روزانه است.
فرایند درمان چگونه است؟
فیزیوتراپی کمر و ستون فقرات معمولاً شامل یک فرآیند ارزیابی جامع برای شناسایی علل اساسی علائم بیمار و تنظیم یک برنامه درمانی فردی است. این ارزیابی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سابقه پزشکی: درک تاریخچه پزشکی بیمار، از جمله هرگونه آسیب، جراحی، یا شرایط سلامت زمینه ای قبلی، به ارائه زمینه علائم فعلی آنها کمک می کند.
معاینه فیزیکی: یک معاینه فیزیکی کامل، شامل ارزیابی وضعیت، دامنه حرکت، قدرت عضلانی، رفلکس ها و عملکرد عصبی، به شناسایی مناطق اختلال و تعیین مناسب ترین مداخلات کمک می کند.
تست های تشخیصی: در برخی موارد، آزمایش های تشخیصی مانند اشعه ایکس، اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن ممکن است برای ارزیابی بیشتر ستون فقرات و ساختارهای اطراف آن و رد پاتولوژی زمینه ای جدی تر تجویز شود.
بر اساس یافته های ارزیابی، فیزیوتراپیست یک برنامه درمانی متناسب با نیازها و اهداف فردی بیمار ایجاد می کند. روش ها و تکنیک های درمانی که معمولا در فیزیوتراپی کمر و ستون فقرات استفاده می شود عبارتند از:
درمان دستی: تکنیکهای عملی مانند تحرک مفصل، دستکاری، تحرک بافت نرم و کشش برای بهبود تحرک مفصل، کاهش درد و بازگرداندن عملکرد بهینه استفاده میشوند.
تمرینات درمانی: تمرینات خاص با هدف قرار دادن قدرت، انعطاف پذیری، ثبات و وضعیت بدنی نقش مهمی در توانبخشی ستون فقرات دارند. این تمرینات ممکن است شامل تمرینات ثبات مرکزی، کشش، تمرینات تقویتی و تمرین حس عمقی باشد.
روشهای تسکین دهنده درد: روشهای مختلفی مانند گرما درمانی، سرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و کشش ممکن است برای کمک به تسکین درد، کاهش التهاب و بهبود بافت مورد استفاده قرار گیرند.
آموزش و توصیه های ارگونومیک: آموزش بیمار در مورد وضعیت بدن، مکانیک بدن، ارگونومی و استراتژی های خود مدیریتی برای مدیریت طولانی مدت ضروری است.
