کمردرد شایع ترین درد و اختلال سیستم اسکلتی است که می تواند نشان دهنده یک مشکل حاد در بدن باشد و یا ممکن است به علت یک اسپاسم ساده و در نتیجه کار و فعالیت بدنی سنگین رخ داده باشد.
خوشبختانه در اغلب موارد کمردرد با چند روز استراحت و انجام نرمش های کششی و استفاده از کمپرس گرم بهبود می یابد و در صورتی که درد ادامه یافت کراجعه به پزشک و فیزیوتراپیست برای تشخیص کمردرد و درمان به موقع آن ضروری است.
عوامل مختلفی می تواند در بروز کمردرد نقش داشته باشند که هر کدام درمان ویژه ای می طلبد.
دلایل کمردرد
نشستن های طولانی مدت
افرادی که در طول روز ساعت ها بدون حرکت می نشینند بیش از سایر افراد در معرض خطر آسیب های کمر و بروز کمردرد هستند.
نشستن بیش از حد، بخصوص در وضعیت غیر طبیعی سبب وارد شدن فشار زیادی به کمر و درد و آسیب دیدگی آن می شود.
رانندگی در وضعیتی که گردن و شانه ها به سمت جلو خم است ، پشت میز نشینی مانند کاربران رایانه و … از جمله شرایطی هستند که ریسک آسیب های ستون فقرات و بروز درد و آسیب کمر را افزایش می دهد.
کم تحرکی
شاید باورش مشکل باشد اما ریسک ابتلا به کمردرد و سایر آسیب های ستون فقرات در افراد کم تحرک و افرادی که بطور منظم ورزش نمی کنند بیش از سایر افراد است.
پیاده روی منظم و انجام ورزش های مناسب ستون فقرات تحت نظر فیزیوتراپیست راهکاری مناسب در پیشگیری از کمردرد و درمان در صورت بروز آن است.
استفاده از کفش غیر استاندارد
پوشیدن کفش های پاشنه بلند فشار زیادی به زانوها و ستون فقرات وارد می کند و می تواند منجر به آسیب دیدگی آن ها شود.
استفاده از کفش های غیر استاندارد هنگام ورزش و پیاده روی نیز می تواند منجر به درد زانو ها و کمر شود.
برای پیشگیری از آسیب های ستون فقرات حین ورزش و فعالیت های روزمره از کفش های استاندارد استفاده کنید.
عادات نادرست حرکتی
نشستن در وضعیت نامناسب که فشار زیادی به کمر و ستون فقرات وارد می کند، عاداتی مانند شکستن قولنج و … از عواملی هستند که به ستون فقرات آسیب وارد می کنند.
خم شدن های مکرر به سمت جلو نیز می تواند منجر به کمردرد شود.
حمل اجسام سنگین از دلایل کمردرد است
بلند کردن اجسام سنگین بدون رعایت اصول صحیح و حمل آن ها می تواند سبب وارد شدن آسیب های جدی به سیستم اسکلتی بدن شود.
افرادی که در طول روز کیف های سنگین حمل می کنند باید در انتظار کمردرد باشند.
وارد شدن ضربه به ستون فقرات
وارد شدن ضربات ناگهانی به ستون فقرات حین ورزش و حوادث ناگهانی مانند تصادفات رانندگی می تواند منجر به درد و آسیب ستون فقرات شود.
آسیب های ستون فقرات
بیماری های دژنراتیو ستون فقرات که در نتیجه افزایش سن ایجاد می شوند از مهم ترین عوامل بروز کمر درد در افراد سالمند هستند.
آرتروز یا بیماری دژنراتیو دیسک، می توانند منجر به بروز درد و محدودیت حرکتی کمر شوند.
بیماری های مادرزادی ستون فقرات مانند اسپوندیلولیستزی یا اسکولیوز نیز که با ناهنجاری ستون فقرات همراهند نیز با درد کمر همراهند.
کمردرد یکی از علائم و عوارض بیماری هایی مانند تنگی کانال نخاعی است که با وارد شدن فشار به اعصاب نخاعی نیز همراه است.
فتق دیسک کمر آسیبی جدی است که به علت وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات رخ می دهد و بیمار باید روش های درمانی را برای پیشگیری از عوارض بیماری بطور دقیق پیگیری کند.
درمان دیسک کمر بدورن جراحی در کلینیک فوق تخصصی درمان دیسک کمر و دیسک گردن سنوهه بر پایه بروز ترین متدهای درمانی انجام می گیرد.
آرتروز ستون فقرات از شایع ترین دلایل کمر درد در افراد میانسال و سالمند است که می تواند مشکلاات زیادی از جمله درد ، التهاب و محدودیت حرکتی ستون فقرات را به همراه داشته باشد.
پوکی استخوان عارضه ای است که اغلب در افراد مسن رخ داده و سبب آسیب پذیری و شکنندگی استخوان ها می شود، این وضعیت می تواند آسیب دیسک بین مهره ای را نیز به همراه داشته باشد.
سایر دلایل کمردرد
- بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی
- اختلالات هورمونی
- سرطان ستون فقرات
- اضافه وزن
- بارداری
روشهای درمان کمردرد
درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی
استراحت نسبی
اگر کمردرد تازه شروع شده باشد (حاد)، چند روز استراحت می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. اما نباید استراحت طولانی‌مدت باشد چون می‌تواند عضلات را ضعیف کند.
کمپرس گرم و سرد
کیسه یخ در ۴۸ ساعت اول برای کاهش التهاب مفید است.
کمپرس گرم بعد از دو روز برای کاهش اسپاسم عضلات و بهبود گردش خون کاربرد دارد.
خواب مناسب
خوابیدن به پشت با بالش زیر زانو یا به پهلو با زانوی خم، فشار روی کمر را کاهش می‌دهد.
ورزش و فعالیت ملایم
پیاده‌روی کوتاه، حرکات کششی سبک و تقویتی باعث جلوگیری از سفتی عضلات و بهبود عملکرد ستون فقرات می‌شود.
دارودرمانی برای کمردرد
مسکن‌های معمولی
استامینوفن برای دردهای خفیف
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب
شل‌کننده‌های عضلانی
برای اسپاسم و گرفتگی عضلات مفید هستند.
داروهای قوی‌تر
در صورت درد شدید، ممکن است پزشک داروهای مخدر (مانند ترامادول) یا داروهای ضد افسردگی خاصی که بر مسیرهای درد تأثیر می‌گذارند، تجویز کند.
فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی برای کمردرد
فیزیوتراپیست با ارزیابی دقیق علت کمردرد، برنامه تمرینی خاصی برای بیمار طراحی می‌کند. این برنامه شامل:
- تمرینات کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری عضلات کمر و پا
- تمرینات تقویتی برای عضلات شکم، لگن و کمر
- آموزش وضعیت بدنی صحیح هنگام نشستن، بلند کردن اجسام، خوابیدن و ایستادن
- استفاده از دستگاه‌های فیزیوتراپی مانند اولتراسوند، الکتروتراپی (TENS)، و درمان‌های دستی نیز مؤثر است.
درمان‌های مکمل و جایگزین
طب سوزنی
سوزن‌های نازک در نقاط خاص بدن قرار می‌گیرند تا درد کاهش یابد. بسیاری از بیماران پس از چند جلسه، کاهش درد چشمگیری را تجربه می‌کنند.
ماساژ درمانی
ماساژ می‌تواند با شل کردن عضلات، بهبود گردش خون و کاهش استرس عضلانی، باعث تسکین درد شود.
کایروپراکتیک (درمان دستی)
در این روش، متخصص با حرکات دستی مهره‌ها را در جای مناسب قرار می‌دهد. البته برای همه بیماران مناسب نیست.
تزریق‌های تخصصی
تزریق استروئید در فضای اپیدورال
این روش برای کاهش التهاب اطراف ریشه‌های عصبی در افرادی که درد سیاتیک یا فتق دیسک دارند مؤثر است.
تزریق مفاصل فاست
اگر درد از مفاصل بین مهره‌ای ناشی شده باشد، تزریق در این ناحیه می‌تواند مفید باشد.
این روش‌ها معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شوند و تأثیر موقتی دارند، اما به کاهش درد در دوره حاد کمک می‌کنند.
جراحی برای کمردردهای مزمن یا شدید
زمانی که درد کمر به درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهد یا علائمی مانند ضعف عضلات، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع، یا بیرون‌زدگی دیسک وجود داشته باشد، جراحی مطرح می‌شود.
انواع جراحی‌ها:
دیسککتومی: برداشتن دیسک آسیب‌دیده برای کاهش فشار روی عصب
لامینکتومی: برداشتن قسمتی از استخوان مهره برای باز کردن کانال نخاعی
فیوژن (جوش دادن مهره‌ها): برای تثبیت مهره‌هایی که ناپایدار هستند
جراحی با لیزر یا اندوسکوپی: روشهای کم‌تهاجمی با برش کوچک و بهبودی سریع‌تر
سوالات متداول
۱. آیا کمردرد مزمن همیشه نیاز به جراحی دارد؟
خیر، بسیاری از موارد با فیزیوتراپی، دارو و تمرین قابل کنترل هستند.
۲. بهترین ورزش برای کمردرد چیست؟
ورزش‌های کششی، پیاده‌روی، یوگا و تقویت عضلات مرکزی مؤثرند.
۳. چقدر استراحت برای کمر درد لازم است؟
حداکثر ۲ تا ۳ روز استراحت نسبی کافی است؛ بعد از آن باید فعالیت تدریجی آغاز شود.
۴. آیا کمر درد می‌تواند نشانه بیماری جدی باشد؟
در برخی موارد مانند تب، کاهش وزن، یا اختلال ادرار باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
۵. طب سوزنی واقعاً در درمان کمردرد مؤثر است؟
بله، در بسیاری از بیماران با درد مزمن، طب سوزنی اثربخش بوده است.
