کیفوز، که به نام قوز پشتی نیز شناخته می‌شود، نوعی عارضه است که در آن ستون فقرات در ناحیه بالایی کمر (ناحیه توراسیک) انحنای بیش از حد طبیعی پیدا می‌کند. به طور طبیعی، ستون فقرات در قسمت‌های مختلف دارای انحناهای خفیفی است. این انحناها به حفظ تعادل، تحمل وزن و جذب ضربه کمک می‌کنند. اما در افراد مبتلا به این ناهنجاری، این انحنای طبیعی در ناحیه توراسیک بیش از حد می‌شود و باعث ایجاد برآمدگی قابل توجهی در پشت می‌شود.
علائم به نوع و شدت ناهنجاری بستگی دارد. در برخی افراد، کیفوز هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و فقط در معاینه فیزیکی توسط پزشک قابل تشخیص است. اما در افراد دیگر، این ناهنجاری می‌تواند علائم متعددی ایجاد کند، از جمله:
علائم ظاهری:
- برآمدگی قابل توجه در پشت: این علامت اصلی است و در همه افراد مبتلا به این عارضه دیده می‌شود.
- گرد شدن شانه‌ها: در اثر انحنای بیش از حد ستون فقرات در ناحیه توراسیک، شانه‌ها نیز به سمت جلو خم می‌شوند.
- افتادگی سر: سر به سمت جلو خم می‌شود و فرد به نظر می‌رسد که همیشه خمیده است.
- عدم تقارن شانه‌ها: ممکن است یک شانه از شانه دیگر بالاتر باشد.
علائم دیگر:
- درد در ناحیه پشت، شانه‌ها یا گردن: این درد می‌تواند تیز، مبهم یا سوزشی باشد.
- خستگی عضلات پشت: عضلات پشت به دلیل خم شدن طولانی مدت، خسته و ضعیف می‌شوند.
- سفتی عضلات پشت: عضلات پشت به دلیل انحنای غیرطبیعی ستون فقرات، سفت می‌شوند.
- مشکل در صاف ایستادن: فرد به دلیل انحنای ستون فقرات، در صاف ایستادن مشکل دارد.
- احساس خمیدگی: فرد به طور مداوم احساس خمیدگی و سنگینی در پشت خود دارد.
- مشکلات تنفسی: در موارد شدید کیفوز، انحنای ستون فقرات می‌تواند به ریه‌ها فشار وارد کند و باعث مشکلات تنفسی شود.
- بی حسی یا گزگز پاها: در موارد شدید کیفوز، انحنای ستون فقرات می‌تواند به اعصابی که به پاها می‌روند فشار وارد کند و باعث بی حسی یا گزگز پاها شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، برخی از افراد مبتلا به کیفوز ممکن است علائم دیگری مانند:
- خستگی مفرط
- کاهش اعتماد به نفس
- مشکلات در انجام فعالیت‌های ورزشی
- مشکلات در انجام فعالیت‌های روزمره
انواع
- وضعیتی: این شایع‌ترین نوع ناهنجاری است و معمولاً در نوجوانان و افراد مسن دیده می‌شود. علت آن ضعف عضلات پشت و خم شدن نامناسب بدن به مدت طولانی است.
- کیفوز شوئرمن: این نوع کیفوز در سنین بلوغ رخ می‌دهد و علت دقیق آن ناشناخته است.
- مادرزادی: این نوع کیفوز از بدو تولد وجود دارد و ناشی از نقص در تشکیل ستون فقرات است.
- ناشی از بیماری‌های دیگر: برخی از بیماری‌ها مانند پوکی استخوان، آرتریت روماتوئید و برخی از دیستروفی‌های عضلانی می‌توانند باعث کیفوز شوند.
تشخیص این ناهنجاری با معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک ممکن است از اشعه ایکس برای بررسی انحنای ستون فقرات و تعیین شدت آن استفاده کند.
درمان کیفوز با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش های موثر در درمان این ناهنجاری است که به بهبود انعطاف پذیری، قدرت و تناسب عضلات کمک می کند. در این روش، فیزیوتراپیست با توجه به نوع و شدت ناهنجاری، برنامه ای منحصربفرد برای هر بیمار طراحی می کند.
برخی از روش های رایج در فیزیوتراپی عبارتند از:
تمرینات کششی: عضلات خم کننده کمر و شانه ها کشیده می شوند تا انعطاف پذیری آنها افزایش یابد.
تمرینات تقویتی: عضلات پشت، شانه ها و شکم تقویت می شوند تا از ستون فقرات حمایت کنند.
تمرینات اصلاحی: برای اصلاح وضعیت نامناسب بدن و بهبود راستای ستون فقرات انجام می شوند.
تمرینات تنفسی: برای افزایش ظرفیت تنفسی و بهبود عملکرد ریه ها انجام می شوند.
درمان دستی: فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک های مختلف، عضلات و مفاصل را ماساژ می دهد تا درد و سفتی آنها را کاهش دهد.
استفاده از بریس: در برخی موارد، ممکن است از بریس برای حمایت از ستون فقرات و جلوگیری از پیشرفت کیفوز استفاده شود.
مزایای فیزیوتراپی:
- کاهش درد و سفتی عضلات
- افزایش انعطاف پذیری و قدرت عضلات
- بهبود راستای ستون فقرات
- تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات
- جلوگیری از پیشرفت انحنای ستون فقرات
- بهبود کیفیت زندگی
